DIGITALEREN.BE
Toon je studenten de weg bij online onderwijs
Structuur bieden aan je studenten is een van de belangrijkste voorwaarden om van online leren een succes te maken. Als docent besteed je sowieso aandacht aan de logische opbouw van je lessen, leermateriaal en opdrachten. Toch is dit bij online onderwijs nog doorslaggevender dan bij onderwijs op de campus. Online zijn studenten immers meer op zichzelf aangewezen, de drempel om vragen te stellen ligt hoger en als docent is het soms moeilijk inschatten waar je studenten staan in hun leerproces. Door een aantal bakens uit te zetten, kan je hen oriënteren en houvast bieden.
Hoe kan je extra aandacht bieden aan structuur in online onderwijs? Hieronder vind je een aantal tips:
- Maak de structuur in je hoofd zichtbaar in de digitale leeromgeving
- Verwelkom de studenten
- Verduidelijk verwachtingen
- Splits hoofdstukken, online lessen … in behapbare betekenisvolle onderdelen
- Bied je studenten houvast
- Geef aan waar de studenten terecht kunnen met vragen
- Wijs de studenten erop dat zij hun eigen vorderingen kunnen bijhouden
Freepik – Flaticon
Maak de structuur in je hoofd zichtbaar in de digitale leeromgeving
Toledo Menu
Hoe wil je het leermateriaal in de digitale leeromgeving aanbieden: per week, per thema, per module, per hoofdstuk … ? De rode draad van het opleidingsonderdeel dient hierbij duidelijk herkenbaar te zijn voor de studenten. Per onderdeel geef je aan welk doel je vooropstelt en welke stappen de studenten moeten doorlopen om dit doel te bereiken. Je kan hiervoor bijvoorbeeld een deel van de inhoudsopgave van de cursus overnemen. Je kan ook een aantal kernwoorden vermelden die verwijzen naar de te behandelen onderwerpen in het onderdeel.
Je kan tevens werken met een terugkerende structuur per onderdeel, waarbij je verschillende componenten voorziet (bv. Doelstellingen – Studiemateriaal – Opdrachten). Je kan voor deze componenten submappen aanmaken maar je kan deze evengoed als items aanbieden. Daarnaast waarderen studenten het als er een onderscheid gemaakt wordt tussen basismateriaal en verdiepingsmateriaal. Gebruik je een handboek? Geef dan ook expliciet aan op welk moment en hoe de studenten dit kunnen inzetten; zo wordt de koppeling met de offline hulpmiddelen duidelijk voor hen. Het helpt studenten wanneer je een soortgelijke aanpak en structuur doorheen het volledige opleidingsonderdeel aanhoudt. Zo weten zij wat ze mogen verwachten.
Naast de structuur voor je leermateriaal kan je in je cursus in Toledo ook een overkoepelende structuur voorzien in het menu. Deze wordt gevisualiseerd in de donkerblauwe balk links. Terwijl de uniforme cursus van Odisee vooral aansluit bij contactonderwijs op de campus, kan je ook overwegen om een indeling te kiezen die meer gericht is op blended of online leren. Een voorbeeld: Nieuws – Studiebronnen – Leeractiviteiten – Opdrachten – Evaluatie. Er zijn uiteraard nog verschillende andere mogelijkheden, zoals je ook hiernaast kan zien. Ook hier is het belangrijk dat de studenten weten wat zij onder de verschillende onderdelen kunnen vinden.
Verwelkom de studenten
Tijdens de eerste les geef je traditiegetrouw een algemene introductie. Je stelt jezelf voor, biedt een overzicht van de doelstellingen voor het opleidingsonderdeel en staat stil bij de aanpak, evaluatie en praktische zaken. Ook bij online onderwijs is het essentieel om dit te doen.
Je kan bijvoorbeeld een online kick-off organiseren. In deze online sessie geef je de studenten een virtuele rondleiding doorheen de digitale leeromgeving; zo leren ze de weg kennen en krijgen zij een idee hoe alles de komende tijd gaat verlopen. Je toont hen bijvoorbeeld waar zij het leermateriaal kunnen vinden, waar de online contactmomenten doorgaan, waar zij opdrachten moeten opladen …
Je kan deze kick-off ook opnemen en als videoclip ter beschikking stellen van de studenten. Zo kunnen zij deze op elk moment doorheen het semester opnieuw raadplegen.
Linector – Flaticon
Verduidelijk verwachtingen
Zo weten de studenten wat zij moeten doen. Dit begint al bij de kick-off. Volgende vragen worden hierbij best beantwoord:
- Wat zijn de doelstellingen van het opleidingsonderdeel? Benadruk hierbij de rode draad en de belangrijkste thema’s.
- Waar kunnen de studenten het relevante materiaal voor het opleidingsonderdeel vinden?
- Welke opdrachten dienen de studenten te maken?
- Hoe wordt er geëvalueerd?
- Waar en wanneer worden de studenten verwacht?
- Welk gedrag verwacht je van de studenten bij live lessen, breakout sessies, zelfstudie, groepsopdrachten …?
- Wat kunnen de studenten doen bij vragen?
- Wat kunnen de studenten van jou verwachten en wanneer?
Ook doorheen het opleidingsonderdeel is het nuttig om de studenten hier regelmatig op te wijzen. Wat verwacht je bijvoorbeeld dat zij doen tijdens een zelfstudiemoment om voorbereid aan de online les te kunnen deelnemen? Moeten zij een tekst lezen, een video bekijken, een opdracht maken …? Geef ook een inschatting van de tijd die zij aan een onderdeel zouden moeten besteden en/of geef aan tegen wanneer zij een bepaald onderdeel dienen af te ronden. Zo ondersteun je hen vanop afstand in hun leerproces.
Splits leermateriaal, online lessen ... in behapbare betekenisvolle onderdelen
Smashicons- Flaticon
Dit helpt studenten om stap voor stap vooruit te komen. Terwijl ze anders mogelijk snel de motivatie verliezen om die immense berg te beklimmen, wordt het zo meer een opeenvolging van tussenstops om de top te bereiken. De ondersteuning die je op die manier biedt, helpt je studenten om het overzicht te bewaren.
Daarnaast hebben studenten bij het afronden van elk onderdeel een succeservaring, wat hen helpt om te blijven volhouden. Je kan dit zelfs heel concreet maken: je kan bijvoorbeeld in Toledo de doorneemstatus toevoegen bij het laatste item in een map, waarna de studenten toegang krijgen tot nieuwe onderdelen. Ook op die manier kan je hen motiveren om door te gaan.
Zeker in een volledige online omgeving, waarbij het informele sociale contact met de andere studenten en met de docent grotendeels wegvalt, helpt dit om vol te houden. Bovendien weten studenten zo ook sneller bij welk onderdeel ze problemen ondervinden en wat ze mogelijk nog eens moeten herbekijken.
Bied je studenten houvast
Om ervoor te zorgen dat studenten niet verloren lopen in de online omgeving, kan je hen een aantal hulpmiddelen bieden. Dit is in het bijzonder belangrijk voor eerstejaarsstudenten; zij zijn vaak nog zoekende naar de beste aanpak.
Een voorbeeldplanning kan studenten met minder sterke planningsvaardigheden bijvoorbeeld een duwtje in de rug geven. Dit geeft hun een zicht op waar zij best prioriteit aan geven. Zo’n planning hoeft zeker niet altijd even uitgebreid te zijn. Een overzicht van de opdrachten die de studenten moeten maken, samen met een indiendatum voor een tussentijdse versie en de finale inleverdatum, kan al een hulp zijn.
In Toledo kan je met de Agenda en Cursustaken van bij de start van het semester een planning opstellen. Naarmate je opdrachten en toetsen met een deadline in de cursus ter beschikking stelt, komen deze als herinneringen in de agenda van de student en krijgt hij/zij hierover een melding.
Freepik – Flaticon
Een andere mogelijkheid is om een kalender te voorzien met de tijdstippen waarop nieuw lesmateriaal ter beschikking zal komen. Zo weten de studenten ook wat zij eerst onder de knie moeten hebben voor zij aan een volgend onderdeel kunnen beginnen.
Geef aan waar studenten terecht kunnen met vragen
De drempel om vragen te stellen, ligt voor veel studenten een stuk hoger in een online omgeving. Ze kunnen immers moeilijk inschatten of andere studenten tegen dezelfde problemen aanlopen en durven jou als docent niet altijd rechtstreeks aan te spreken. Daarom is het belangrijk regelmatig te benadrukken waar studenten terechtkunnen met vragen.
Freepik – Flaticon
Je kan hierbij een keuze maken voor een tweetal opties, zoals een virtueel vragenuurtje en een forum. Voor een virtueel vragenuurtje kan je bijvoorbeeld de vragen bundelen die de studenten tegen een bepaald tijdstip aan jou hebben bezorgd. Tijdens het vragenuurtje ga je dieper in op de meest voorkomende vragen. Je kan dit op een vast aantal tijdstippen doorheen het semester organiseren.
Op een forum (bv. een discussieruimte in Toledo of een kanaal in een team in MS Teams) posten de studenten hun vragen en helpen zij elkaar om een antwoord te vinden. Studenten appreciëren het wel als ze weten dat je als docent op vaste tijdstippen het forum checkt. Wanneer ze het antwoord op een vraag niet vinden of op het verkeerde spoor zitten, kan je dan waar nodig bijsturen.
Wijs de studenten erop dat zij hun eigen vorderingen kunnen bijhouden
In Toledo beschikken studenten over een aantal tools om hun voortgang op te volgen. Zo wordt bijvoorbeeld aangegeven of een student een item al dan niet gelezen heeft. Bij een opdracht of toets zien studenten dat van hen verwacht wordt dat zij iets indienen, al dan niet voor een bepaalde deadline. Daarnaast kunnen studenten zelf items taggen met het label ‘Belangrijk’, ‘Te doen’ of ‘Gedaan’.
Een overzicht van dit alles kunnen ze raadplegen in het Toledo Dashboard. Daar krijgen ze een aantal grafieken en kunnen ze rechtstreeks klikken naar bijvoorbeeld de informatie die ze nog moeten doornemen. In deze studententip staan de verschillende mogelijkheden voor studenten opgelijst.
Toledo Dashboard