Artificiële intelligentie in onderwijs

De voorbije weken kwamen steeds meer bruikbare tools beschikbaar die gebaseerd zijn op Artificiële Intelligentie (AI). Vooral de nieuwe toepassing ChatGPT doet in het onderwijs nogal wat wenkbrauwen fronsen. 

Wat is AI?

Artificial intelligence (AI) is het vermogen van computers om taken uit te voeren waarvoor mensen hun intelligentie inzetten. Denk aan interageren met de omgeving, analyseren, redeneren, problemen oplossen en voorspellen. Met behulp van data kunnen bepaalde AI-systemen worden “getraind” om voorspellingen of aanbevelingen te doen of beslissingen te nemen, soms zonder menselijke tussenkomst.

Je vindt artificial intelligence bijvoorbeeld terug in de suggesties die je krijgt bij het kijken naar Netflix of het beluisteren van nummers op Spotify, bij het gebruik van Google Translate of bij het leren van een taal met Duolingo.

AI bestaat uit twee grote componenten: de data (bij Spotify bijvoorbeeld jouw luistergedrag en dat van anderen) die het systeem voeden en de algoritmes die het gebruikt om met die data aan de slag te gaan. Hoe meer data zo’n systeem kan analyseren, hoe accurater het resultaat.

 

ChatGPT

ChatGPT is een experimentele chatbot, gemaakt door de firma OpenAI (waarin ook Elon Musk en Bill Gates investeren) en gebaseerd op het “large language model” GPT-3.5. Dit model is getraind aan de hand van enorme hoeveelheden tekst (data) op het internet. Deze tool kan in real-time menselijke reacties genereren op basis van een vraag die jij invoert. 

 

Hieronder een voorbeeld waar ik vroeg om de piramide van Maslow te omschrijven. Binnen een tiental seconden kreeg ik onderstaand antwoord:

Is het essay als toetsmiddel dood?

Met ChatGPT kunnen studenten dus heel eenvoudig teksten produceren die dankzij AI nog moeilijk te onderscheiden zijn van originele, door mensen geschreven teksten. Een betoog, artikel of andere tekstvorm gebruiken als leer- en toetsmiddel, kan problematisch worden. Studenten zullen doen alsof iets, dat door een van deze tools wordt gegenereerd, hun eigen werk is, waardoor ze mogelijk een oneerlijk voordeel behalen ten opzichte van studenten die deze tools niet gebruiken.

Of toch niet?

Hoe herkennen we zo’n tekst die is gegenereerd door AI? En is het überhaupt mogelijk om deze te herkennen?

Grote technologische vernieuwingen als de zakrekenmachine, het Wikipedia-“woordenboek” of zoekmachines als Google of Bing (dat ChatGPT trouwens zal inbouwen in de zoekresultaten) zijn intussen onderdeel van ons onderwijs geworden. 

  • Moeten dit soort hulpmiddelen zoveel mogelijk worden voorkomen in de klas?
    Zo blokkeert New York de toegang tot ChatGPT in scholen.
  • Of voegen we de AI-essaygenerator ook gewoon toe aan de lijst van technologische hulpmiddelen en leren we studenten hoe ze dit soort tools moeten gebruiken? Het is denkbaar dat we studenten toestaan om voor coherent schrijven een chatbot te gebruiken, maar dat we hun werk beoordelen op bronnenonderzoek, methodologie, reflectie en redeneren. Bovendien zullen studenten afstuderen in een wereld die in toenemende mate afhankelijk is van AI.

Hieronder alvast enkele voorbeelden:

  • Studenten in de rechten zullen bijvoorbeeld moeten concurreren met tools zoals DoNotPay, “’s werelds eerste robot-rechter“.
  • Anderen zetten de tool in om zich voor te bereiden op een jobinterview:
 
  • ChatGPT kan je helpen als ware het een docent met onbeperkt geduld. Vraag het om wiskundige problemen stap voor stap uit te leggen of hoe je een argument in je essay kunt versterken.
  • Een van de coolste functies van ChatGPT is het schrijven van programmeercode. Bovendien kan het systeem naar fouten zoeken en oplossingen aanbieden met extra uitleg.
  • ChatGPT kan je gepersonaliseerd advies geven over om het even welk onderwerp. Zo krijg je een ander perspectief op je beslissingen binnen handbereik.
  • Laat studenten in de lerarenopleiding samen met de kinderen een verhaal of gedicht schrijven, eventueel meteen vertaald.
  • Gebruik verschillende AI-schrijftools en laat ze info produceren over eenzelfde onderwerp. Vergelijk het resultaat en evalueer.
  • De Duitser Joerg Storm werkte een lijst uit met meer dan 50 ChatGPT vraagstelling- ideeën die docenten en studenten kunnen helpen bij het gebruik van de tool. 
  • De API van ChatGPT kan (mits een specifiek script) bijvoorbeeld ook gebruikt worden in Google Spreadsheets:

Adviezen

Alleen een afgerond product beoordelen is dus niet langer haalbaar: dat is immers iets wat ChatGPT kan produceren. De beoordeling dient, zoals hierboven al aangegeven, sterker te verschuiven naar het proces: het organiseren van (peer)feedbackgesprekken, het organiseren van tussen- en eindpresentaties en het direct bevragen van studenten over wat ze gedaan en geleerd hebben. Dit kan extra werkdruk veroorzaken, maar het zal de authenticiteit, het persoonlijke en de inclusiviteit van het onderwijs ten goede komen.

Tegelijk zijn er een aantal inhoudelijke zaken waarmee rekening moet gehouden worden:

  • ChatGPT kan inderdaad helpen bij het schrijven van leerresultaten, het plannen van sessies en het suggereren van aanvullende bronnen. Maar ALS je dit laatste voorbeeld gebruikt, wees dan tegelijk voorzichtig. Zo vroeg Tony Bates aan ChatGPT om hem iets te vertellen over “online leren”:
    “ChatGPT leverde referenties die ik nog niet kende, maar ook andere die er plausibel uitzagen, maar dat niet waren. Het waren niet-bestaande webpagina’s en verzonnen citaten”.
    Dit is voor een docent of expert in de materie vrij eenvoudig te controleren, maar heel tijdrovend als je veel opdrachten moet beoordelen.

  • Het AI-netwerk heeft nog steeds geen idee waarover het praat (bv. wat een vierkantswortel is of hoe een wiskundige logica werkt, is blijkbaar lastig) en of het geheel dus überhaupt steek houdt.


    Bovendien maakt het gebruik van alles wat het ooit heeft gezien. Dat betekent dat resultaten ook stereotypen, hardnekkige mythes en sterk gekleurde politieke opinies kunnen bevatten.

  • ChatGPT is getraind op een grote hoeveelheid tekstgegevens. Als deze gegevens auteursrechtelijk beschermd zijn, kan dit tot een schadeclaim leiden. Anderzijds is auteursrecht gericht op werk dat door een mens is gemaakt. Dat betekent dat AI-content niet van eenzelfde juridische bescherming kan genieten.
  • Weet ook dat de chatbot voortdurend bijleert en de firma OpenAI de gesprekken die je voert, gebruikt om het model te verbeteren. Let daarom zeker op met vragen stellen waarin je (privacy-)gevoelige informatie over jezelf of anderen vermeldt.

De Europese Unie bracht een publicatie uit over ethische richtsnoeren inzake AI en datagebruik in het onderwijs. Ze zijn opgesteld om docenten inzicht te geven in de mogelijkheden die AI-toepassingen en datagebruik kunnen bieden in het onderwijs.

 

Ervaringen en meer info over ChatGPT en AI

Andere AI-tools

Behalve ChatGPT zijn er een hele reeks andere AI-tools die we nuttig kunnen gebruiken. Binnenkort zullen we de meest interessante toelichten in een aparte Digitaleren-tip. Hieronder alvast een korte opsomming:

Tags

6 reacties

  1. Dag collega’s
    Het is heel ontnuchterend om eens je eigen examenvragen aan ChatGPT te voederen. Dat deed ik met redelijk complexe opgaven, genre “schrijf een rapport in het Engels met inhoud XYZ, en je moet de volgende tien moeilijke woorden ergens in je tekst gebruiken” (enfin, het type vragen waar gevorderde studenten redelijk goed in zijn, maar het gros van onze studenten grote moeilijkheden mee heeft). ChatGPT is er moeiteloos door (al gebruikt ze niet alle woorden die ik opgaf). De tool is ook zeer wendbaar. Toen ik opmerkte dat ik in mijn rapporten passieve constructies verwachtte, en het gebruik van “I” of “we” verboden was, produceerde ChatGPT binnen 5 seconden een volledig nieuw rapport waaruit elke “I” of “we” gefilterd was.
    Ook zeer ontnuchterend voor ons, als je stages begeleidt: ik vroeg of ChatGPT eens een afsluitend stageverslag kon schrijven met focus op de bijgeleerde skills. Ik gaf in een paar regels op dat ik in een bankkantoor had gewerkt en gaf een korte beschrijving van mijn voornaamste taken. Binnen de minuut had ChatGPT een tekst aangemaakt waarin ze de taken koppelde aan competenties die ik ontwikkeld had. Had ik die tekst gekregen van een student, ik zou hem gemarkeerd hebben als voldoende qua inhoud, en zeer goed qua taal.
    Dit geeft echt te denken voor elke opdracht waarbij we studenten thuis iets schriftelijk laten maken. Ondervraagd over de consequenties van ChatGPT in het hoger onderwijs gaf een Duitse hogeschoolrector een paar weken geleden mee: dit wordt een “Wende” richting mondelinge evaluatie. Je gaat studenten meer op de campus mondeling bevragen over wat ze bijleerden.
    En dat net nu we de afgelopen drie jaren de studenten leerden om online in home office te functioneren… Het kan verkeren.
    Hans Denruyter

  2. Dankjewel, wat een interessant, evenwichtig en inspirerend artikel. Ik had er enkel over gehoord en dit stemt tot nadenken, uitproberen, experimenteren met een kritische blik.

  3. Een puntje dat ik in deze analyse mis (zoals ik het ook miste toen lang geleden de plagiaat-detectie-discussie startte), is dat zo’n nieuwigheden docenten ook een spiegel voor houdt over evaluatievormen en toetsbeleid.

    Vanzelfsprekend dat “tekst schrijven” als vorm in veel vakgebieden en methoden belangrijk is (niet in het minst in opleidingen waar “taal” een kernbegrip is, of in het onderzoek waar rapportage een hoeksteen is), maar toch is het niet overal persé nodig.

    En dan biedt de discussie over dit soort AI dingen wel de opportuniteit om daar eens met een frisse blik naar te kijken. In veel opleidingen zijn kan er héél veel geëvalueerd worden zonder dat de student een (zoveelste) paper moet schrijven.

    • De spelfouten in mijn tekst zijn het bewijs dat deze bijdrage NIET door ChatGPT werd geschreven (maar door mij, veel te snel en er is geen “edit” knopje).

  4. Net een paar testjes gedaan. Mind = blown… Dit verandert het onderwijs zonder twijfel.
    Ik vroeg zonet aan chatGPT om een reactie te formuleren op bovenstaand artikel. Ik geef het graag mee:

    “”geef een reactie op dit artikel: https://www.digitaleren.be/artificiele-intelligentie-in-onderwijs/“”

    “”Ik kan geen specifiek artikel analyseren omdat ik geen toegang heb tot internet. Maar algemeen gezien, kan artificiële intelligentie een grote impact hebben op onderwijs. Het kan bijvoorbeeld gebruikt worden om persoonlijke leerplannen te creëren voor studenten, of om automatische evaluaties van opdrachten te doen. Het kan ook helpen om efficiënter lesmateriaal te ontwikkelen en te verdelen. Het is belangrijk dat er echter voldoende controle en regulering is, zodat het ethisch verantwoord gebruikt wordt.””

    • Hallo Lieven, even wat zijdelingse info.
      Het datamodel van ChatGPT 3.5 is geen “live” model. Zo kan ChatGPT bijvoorbeeld niets vertellen over het voorbije wereldkampioenschap voetbal in Quatar.
      De data die het momenteel gebruikt, is actueel tot ongeveer eind 2021.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *