Lesgeven in een hybride lokaal

Het binnenkomen van het klaslokaal is een ogenblik dat bij uitstek geschikt is om het contact met studenten te versterken.  Je spreekt hen aan, ze kunnen vragen stellen … Op dit ogenblik kan je reeds een eerste direct contact opbouwen met je online studenten door hen persoonlijk te verwelkomen bij het aanloggen (wat bij online studenten vaak erg eenvoudig is, doordat hun naam weergegeven wordt in Teams). Ook kan je hen een eerste keer bij de les betrekken door ze mondeling en via de chat een vraag te stellen (bv. “Is iedereen klaar om aan de les te beginnen?”), die ze vervolgens kunnen beantwoorden door te reageren met een duimpje. Dit geeft hen tevens de gelegenheid om te reageren bij een eventueel technisch probleem (bv. je audio die niet doorkomt).

Het activeren van studenten is uiteraard steeds een van de kerntaken bij het lesgeven. Het zorgt immers voor een verhoogde aandacht, grondiger verwerking en langer onthouden van de leerinhouden en is voor het bereiken van heel wat leerdoelen inherent noodzakelijk. Bij online studenten is de kans op afleiding en wegvallen van aandacht echter nog veel groter dan bij de on-campus studenten. In een online of hybride context is het dan ook nog belangrijker om minstens om de 20 minuten een activerende werkvorm in te bouwen. 

Binnen een louter fysieke klascontext zijn de mogelijkheden qua werkvormen bijna oneindig. Binnen een online context brengt dit wel meer beperkingen met zich mee. Het is dan ook eenvoudiger om werkvormen vanuit een online context te vertalen naar een klascontext dan omgekeerd. “Online first” betekent dan ook niet dat de on-campus studenten op de tweede plaats komen, maar wel dat je bij de keuze van de werkvormen best steeds vertrekt vanuit de online mogelijkheden.
Een voorbeeld hiervan is een klassikale discussie. In een on-campus context kan dit een erg effectieve werkvorm zijn, maar bij een gemengde online/on-campus studentengroep is dit veel moeilijker te verwezenlijken. Het risico is immers erg groot dat de studenten in het klaslokaal zo opgaan in de discussie dat de online studenten niet meer actief betrokken blijven. Een betere optie, die ook in een online context effectief is, zou bijvoorbeeld het werken in groepen zijn (zie hieronder) om vervolgens elke groep kort de conclusies klassikaal te laten voorstellen.
Een ander voorbeeld komt hieronder aan bod bij “Vragen met een kort of gesloten antwoord”.

Wanneer je je studenten wil verdelen in groepen, klinkt het heel mooi om te werken met menggroepen van online en on-campus studenten. Dit brengt echter grote uitdagingen met zich mee en is daardoor niet aan te raden. Best verdeel je de on-campus studenten in fysieke roezemoesgroepen en de online studenten in breakout rooms. Tijdens het groepswerk kan je dan zowel fysiek langsgaan bij de klasgroepen als digitaal bij de breakout rooms. Denk er wel aan om het geluid in het lokaal af te zetten tijdens het groepswerk en je microfoon ook uit te schakelen wanneer je bij de on-campus groepen langs gaat.

Het werken met korte vragen, waarbij studenten ofwel uit een beperkt aantal antwoorden moeten kiezen ofwel zelf een kort antwoord moeten geven, doe je best via een digitaal antwoordsysteem, zoals Wooclap (de opvolger van Mentimeter). Dit is immers perfect bruikbaar voor zowel de on-campus als de online studenten en geeft zoveel mogelijk studenten de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier actief deel te nemen. Tevens heb je als docent nadien een goed overzicht van de spreiding van de antwoorden overheen de groep en kan je daar vervolgens op verder bouwen.

Indien een vraag een langer antwoord vereist, heb je uiteraard de mogelijkheid om studenten ook echt aan het woord te laten. Een risico hierbij is dat de online studenten er wat buiten vallen, doordat je in gesprek gaat met de on-campus studenten. Dit kan je deels vermijden door eerst te kijken of er een online student wil antwoorden en pas nadien over te schakelen naar de on-campus studenten. Om de connectie te vergroten met de online studenten vraag je hen best om bij het geven van een antwoord de camera in te schakelen. Dit beeld zal niet zichtbaar zijn voor de on-campus studenten, maar zorgt er wel voor dat de student voor jou als docent meer wordt dan enkel een Teams-bolletje.
Om ervoor te zorgen dat ook de online studenten de antwoorden van de on-campus studenten horen, kan je ofwel gebruik maken van een catchbox-microfoon ofwel hun antwoord zelf parafraseren alvorens er op in te gaan.

Het simultaan lesgeven aan on-campus en online studenten vraagt meer tijd dan louter online of louter on-campus lesgeven. Je zal op diezelfde contacttijd dan ook iets minder leerinhouden aan bod kunnen laten komen, zeker tijdens de eerste lessen. Een les in een hybride context vraagt daarom een op maat gemaakte lesvoorbereiding. In een vorige Digitaleren-tip stelden we een methodiek voor om na te denken over het ontwerp van je blended onderwijs, met daarbij een overzicht van de verschillende tools die je hierbij kunnen helpen.

Meer nog dan bij andere lessen is het maken van duidelijke afspraken onontbeerlijk bij het hybride lesgeven. Hoe en wanneer mogen studenten spontane vragen stellen? Doen de online studenten dit via chat of door het opsteken van hun digitale handje? Voorzie je vaste ogenblikken waarop je de vragen gaat bekijken? Wat zijn je verwachtingen rond cameragebruik?